Zaterdag 22 oktober 2022
20.15 uur
Busch Trio
pianotrio
Omri Epstein (piano)
Mathieu van Bellen (viool)
Ori Epstein (cello)
Werken van Suk en Tsjaikovski
P R O G R A M M A
J. Suk (1874-1935)
Elegie voor viool, cello en piano, op. 23 (1902)
P.I. Tsjaikovski (1840-1893)
Trio voor piano, viool en cello in a kl.t., op. 50 (1881/82)
I. Pezzo elegiaco moderato assai
II.A. Tema con Variazioni
II.B. Variazione Finale e Coda
Toelichting:
De naam van Josef Suk (1874-1935) is nooit zo bekend geworden als die van zijn leraar en schoonvader Dvorak. Toch heeft hij een aantal belangrijke werken geschreven, die zich kunnen meten met de muziek van Mahler en Strauss.
De Elegie op. 23 werd oorspronkelijk gecomponeerd voor viool solo, cello solo, strijkkwartet, harmonium en harp. De versie voor pianotrio is korter dan het origineel en werd geschreven voor een herdenking in 1902 ter gelegenheid van de sterfdag van schrijver Julius Zeyer. Het kreeg de ondertitel ‘Onder de indruk van Zeyers Vysehrad’, een verwijzing naar het epische gedicht van de schrijver dat gebaseerd is op elementen uit de Tsjechische mythologie.
Van Tsjaikovski (1840-1893) weten we dat hij de koning van de melodie was, dat hij door tijdgenoten scheef werd aangekeken omdat hij te westers zou componeren, dat hij door zijn balletmuziek de dans een enorme stimulans heeft gegeven, dat het een sentimentele man was die ook nog eens gebukt ging onder zijn homoseksualiteit, en dat hij een mysterieuze dood stierf.
Hij is de componist van het beroemde pianoconcert, het vioolconcert, 6 machtige symfonieën, de Ouverture 1812, opera’s, symfonisch gedichten, balletmuziek en kamermuziek, waaronder 3 strijkkwartetten en het vermaarde pianotrio voor piano, viool en cello.
Tsjaikovski droeg het monumentale Pianotrio opus 50 in a-mineur op aan zijn vriend en leraar, pianist Nikolai Rubinstein (1825-1881), die vaak nogal kritisch tegenover het werk van zijn pupil stond. De première van dit grootschalig werk in 1882 in het conservatorium van Moskou was een overweldigend succes.
Het Pianotrio heeft twee delen in plaats van de gebruikelijke drie. Het eerste deel, Pezzo Elegiaco, opent al direct met de specialiteit van de componist, een weemoedig klinkende melodie. Om beurten spelen cello, viool en piano een melancholisch thema dat door het gehele werk te horen is, tot aan de treurmars aan het slot. Het tweede deel is ontleend aan een Russische volksmelodie die in tal van variaties ten toon wordt gespreid. Het werk duurt ongeveer 50 minuten.
Bush Trio
Kamermuziek als manier van leven
Het Busch Trio heef zich sinds een aantal jaren tot toonaangevend pianotrio ontwikkeld. Mathieu van Bellen, Ori Epstein en Omri Epstein ontmoetten elkaar in Londen waar ze aan het Royal College studeerden. Ze raakten bevriend en waren al gauw onafscheidelijk. Ze voetbalden, luisterden samen naar muziek en musiceerden. Van het begin draaiden hun gesprekken om muziek. Alle drie hebben ze als solist bij internationale concoursen prijzen gewonnen. Maar hun gemeenschappelijke passie voor muziek bleef hun sterkste band. ‘Dit Trio is het resultaat van een vriendschap die al vele jaren bestaat’, zo beschrijft Omri Epstein het wezenlijke element van de vanzelfsprekendheid waaruit het trio in 2012 is ontstaan.
De naam ‘Busch Trio’ is allereerst ontleend aan de viool die Mathieu bespeelt, de ‘ex-Adolf Busch’ G.B. Guadagnini viool (Turijn, 1783) en vervolgens aan de persoonlijkheid van de musicus Adolf Busch, het voorbeeld voor het jonge trio. Bovendien maakte violist Adolf Busch, samen met Rudolf Serkin (piano) en Hermann Busch (cello) in 1935 een legendarische opname van Schuberts Pianotrio in Es - een van de belangrijkste werken in de muziekliteratuur voor trio’s, en kern van het repertoire van het Busch Trio.
Hoewel de pers en het trouwe publiek het Busch Trio ‘moeiteloze muzikaliteit’ (The Times) en grote emotionaliteit toeschrijven, zijn de drie musici absoluut geen musici die ‘vanuit de buik’ musiceren; ze zijn zich zeer bewust van wat ze doen. ‘Hoe meer je weet, des te vrijer je bent’ is een van hun basisprincipes. Ongewoon is ook dat het Busch Trio weliswaar niet tot de vertegenwoordigers van de historische uitvoeringspraktijk behoort, maar dat hun kostbare instrumenten wel met darmsnaren zijn bespannen omdat daarmee een ander soort articulatie en een betere klank verkregen wordt, die niet mogelijk zijn door de grotere druk die bij metaalsnaren vereist is.
Sinds de oprichting heeft het Busch Trio regelmatig opgetreden op grote podia en festivals in heel Europa en ontving belangrijke prijzen in Nederland en Duitsland: de Kersjesprijs en de Ensembleprijs op het Mecklenburg-Vorpommern Festival. Met de terugkeer van de concerten speelt het Busch Trio o.a. in het Concertgebouw, in de Wigmore Hall, in het Théâtre des Champs-Elysées en heeft het tal van tournees door de VS. Hun langdurige en succesvolle samenwerking met het Alpha Classics-label heeft tot nu toe internationaal erkende opnames van Dvořák en Schubert opgeleverd.