Zaterdag 21 oktober 2023

20.15 uur

Vertelconcert "De rechtvaardigen"

Jan Zwartendijk (1896-1976) Als Nederlandse consul in Litouwen redde Jan Zwartendijk in de Tweede Wereldoorlog duizenden Joden door hen een Nederlands reisdocument te verstrekken, waarmee ze via de Sovjet-Unie naar Japan gingen en vandaar naar de Nederlandse Antillen of Suriname konden reizen, toenmalige delen van het Nederlandse koninkrijk die niet bezet waren.

Zwartendijk, die in Litouwen werkte voor Philips, dacht jarenlang dat hij door zijn optreden slechts één persoon in de Tweede Wereldoorlog had gered. Maar dat het er duizenden waren, hoorden zijn nabestaanden pas op de dag van zijn begrafenis. Ze kregen toen een brief waaruit bleek dat niet slechts één persoon, maar ruim 95 procent van de duizenden Joden die Zwartendijk had geholpen de oorlog had overleefd.

De diplomaat werd na de oorlog door het ministerie van Buitenlandse Zaken berispt voor het “ten onrechte” verstrekken van reisdocumenten. Vijf jaar geleden is daar al excuus voor aangeboden aan de nabestaanden en is er een monument ter ere van hem onthuld in Litouwen.

Het kabinet heeft op 14 september 2023 de Nederlandse verzetsheld Jan Zwartendijk postuum de hoogste onderscheiding voor dappere daden verricht buiten een strijd, de gouden Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon toegekend. Deze onderscheiding is slechts 99 keer eerder uitgereikt, voor het laatst in 1964.

Jan Brokken ontving op 18 september 2023 in Amsterdam de literatuurprijs 'De Gouden Ganzenveer'. De 74-jarige auteur kreeg de prijs vanwege “zijn ontzagwekkend brede en omvangrijke oeuvre”, aldus de Academie De Gouden Ganzenveer, die de prijs uitreikte. Brokkens oeuvre bestaat uit literaire non-fictie, reisverslagen, romans en autobiografisch werk, zoals Mijn kleine waanzin, De tuinen van Buitenzorg en In het huis van de dichter. In 2020 publiceerde hij De Rechtvaardigen, over consul Jan Zwartendijk die tijdens de Tweede Wereldoorlog duizenden Joden redde. 

Celliste Lidy Blijdorp heeft gestudeerd bij Monique Bartels (Koninklijk Conservatorium, Den Haag), Michel Strauss (Conservatoire National Supérieure de Paris) en Gary Hoffman (Chapelle Elisabeth). Daarnaast volgde ze lessen bij Anner Bijlsma en Dmitri Ferschtman en Richard Aaron (Michigan University, USA). In Parijs behaalde ze haar master met de hoogste onderscheiding (2011). Zij behaalde prijzen bij o.a. het Grachtenfestival Conservatorium Concours, het Prinses Christina Concours en het Internationale Charles Hennen Concours. In 2014 won ze de Prix Académie Ravel (Frankrijk). Lidy treedt op tijdens festivals als de Amsterdamse Cellobiënnale en Het Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht en gaf recitals in België, Frankrijk en Japan. In september 2015 gaf ze een Beethoven-recital met Maria João Pires in het Auditorio Nacional, Madrid. In 2013 werd ze uitgenodigd om het celloconcert van Dvorák met het State Hermitage Orchestra (St. Petersburg). Verder speelde ze met het Orchestre de Chambre de Wallonie, het Orchestre Philharmonique Royal de Liège, Camerata Amsterdam (2014) en het Nederlands Blazers Ensemble (2016). In 2017 maakte ze een tournee met het NESKO, in 2018 trad ze op met het Orkest van de 18de Eeuw en het Orkest van het Oosten en in 2019 met het Concertgebouw Kamerorkest. Lidy is tevens een gepassioneerd kamermusicus. Twee cellostukken zijn aan haar opgedragen, ‘Lidy’s Piece’ van de Australische componiste Kate Moore en “Cello Song – as If” van Ig Henneman. Sinds 2016 bespeelt Lidy de prachtige Italiaanse cello van Anner Bijlsma, haar ter beschikking gesteld via het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

Tobias Borsboom studeerde bij Paolo Giacometti aan de Jong talent afdeling van het Utrechts Conservatorium en voltooide zijn master-opleiding bij Jan Wijn aan het Conservatorium van Amsterdam in 2013. Hij volgde masterclasses bij Maria João Pires, Klaus Hellwig, Georg Friedrich Schenck, Geoffrey Douglas Madge en Jan Boguslaw Strobel. Hij is laureaat van vele concoursen, waaronder de YPF Piano Competition, het Concertgebouw Entree Kamermuziek Concours en het Prinses Christina Concours. De afgelopen seizoenen trad Tobias in Nederland op als winnaar van de Dutch Classical Talent Award en Publieksprijs. Met zijn soloprogramma Wanderer en als solist in Gershwins Pianoconcert met het Nederlands Studenten Orkest toerde hij in binnen- en buitenland. In zijn solorecitals combineert hij de grote meesters met hedendaagse muziek. Samen met pianoduopartner Yukiko Hasegawa treedt hij regelmatig op Japan, waar ze in 2018 zijn verkozen tot Meesters van Shizuoka. Zijn debuutalbum Wanderer en zijn cd met Pan van Vítězslav Novák zijn met veel lof in de pers en media onthaald. Tobias is ook een bevlogen kamermusicus en speelt samen met celliste Lidy Blijdorp, violist Pieter van Loenen en saxofonist Femke Steketee. Met Pamela Smits werkt hij sinds 2017 samen als programmeur van de concertserie Vriendenconcerten in de Zuiderkerk van Amsterdam. Het Haagse kamermuziekfestival Klassiek achter de Duinen, dat hij met Pieter van Loenen in 2021 opgericht heeft, wordt geprezen vanwege zijn topartiesten, programmering en goede sfeer. De artistieke interesse van Tobias is breed. Zo participeerde hij in het gezelschap Theatre-Hotel Courage voor de productie A room with a view. Zijn kindervoorstelling in samenwerking met Oorkaan, Meneer Tobias en het zwarte monster, trok volle zalen. Met auteur Jan Brokken geeft hij regelmatig literaire concerten Daarnaast is hij oprichter en leider van theatergroep De Schubertianen, bekend van De Housewarming 1826 en Schubert/Schober. Naast zijn drukke concertleven werkt Tobias aan het Conservatorium van Amsterdam als correpetitor.