Zaterdag 15 april 2023
20.15 uur
Bennewitz Kwartet & Harry-Imre Dijkstra
Jakub Fišer en Štěpán Ježek (viool)
Jiří Pinkas (altviool)
Štěpán Doležal (cello)
Harry-Imre Dijkstra (klarinet)
Werken van Hayd, Kovács en Brahms (klarinetkwintet)
P R O G R A M M A
Joseph Haydn (1937-2021)
Strijkkwartet op. 17 nr. 5 (1771) Moderato
Menuet
Adagio
Presto
Béla Kovács (1937-2021)
Hommage aan Zoltán Kodály,
voor klarinet solo (1994)
Johannes Brahms (1833-1897) Klarinetkwintet in b, op. 115 (1891) Allegro
Adagio
Andantino-Presto non assai, ma con sentimento
Con moto-Un poco meno mosso
Toelichting
In 1771 schreef Haydn zijn zes strijkkwartetten, opus 17. Het vijfde kwartet in G is het spannendste door onverwachte wendingen, zware accenten en tegendraadse ritmiek. Het Adagio heeft de opbouw van een operascène, met een inleiding tot een aria. Het laatste deel laat Haydn zien als dé componist van verrassingen.
Béla Kovács was van 1956 tot 1981 solo-klarinettist bij het Orkest van de Hongaars Staatsopera en het Boedapest Filharmonisch Orkest. Hij was hoofddocent klarinet aan de Franz Liszt Muziekacademie in Boedapest en aan de Universiteit voor Muziek en Dramatische Kunsten in Graz, Oostenrijk. Hij componeerde een reeks concert-etudes voor klarinet genaamd Hommages, die zijn geschreven in de stijl van een aantal verschillende componisten en die tegenwoordig niet alleen over de hele wereld als lesmateriaal worden gebruikt, maar ook veel worden uitgevoerd.
Toen Clara Schumann het Klarinetkwintet van Brahms voor het eerst hoorde, schreef ze: “Het is een werkelijk prachtig stuk, de weemoedige klank van de klarinet grijpt je aan; het is heel ontroerend. En wat een aantrekkelijke muziek, met diepte en een rijke inhoud!” In de openingsmaten zitten al de zaden die ontkiemen in het vervolg van een compositie die al even perfect is in zijn suggestieve kracht als in zijn strenge vormgeving. De herfststemming die de muziek oproept is deels het gevolg van de voortdurende subtiele verschuivingen tussen de nauw verwante toonsoorten D groot en B klein. Het tweede deel, Adagio, is het meest bijzonder: een teder liefdeslied met vervolgens de klarinet virtuoos in de hoofdrol. Natuurlijk is er meer aan dit stuk: luister naar het Presto met het door Hongaarse volksdansen bepaalde uitbundige karakter en de intrigerende variaties van de finale, waarvan de laatste als het ware de cirkel sluit met de terugkeer naar het openingsthema van het eerste deel.
De musici
Bennewitz Kwartet & Harry-Imre Dijkstra Het Tsjechische Bennewitz Kwartet is ontstaan in 1998 aan de Academie voor Uitvoerende Kunsten in Praag en draagt de naam van de violist Antonín Bennewitz (1833-1926). Het kwartet studeerde van 2002 tot 2004 bij Rainer Schmidt (Hagen Kwartet) in Madrid en volgde lessen van Walter Levin (La Salle Quartet) in Basel. Het won twee bijzondere prijzen op het ARD Wettbewerb in 2004, de eerste prijs op de International Chamber Music Competition in Osaka en in 2008 de eerste prijs op de Borciani Competitie in Italië. Het Bennewitz is vooral actief in het Tsjechische muziekleven, maar concerteert ook in Europa, de VS, Canada en Azië. Het repertoire van het kwartet reikt van Bach tot eigentijdse muziek met een accent op Tsjechische componisten als Olga Jezková en Slavomír Horinka.
Klarinettist Harry-Imre Dijkstra studeerde zowel aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten als in St. Petersburg in Rusland, met steun van het Prins Bernhardfonds. Hij won verschillende prijzen bij internationale kamermuziekconcoursen en specialiseerde zich tot kamermusicus, met een voorkeur voor minder bekend repertoire en muziek uit Midden- en Oost-Europa. Naast optredens in vaste samenwerkingen met internationale ensembles was hij ook te gast bij het vermaarde Prazak Kwartet en het Altenberg Trio. Daarnaast arrangeert en componeert hij, zowel voor eigen gebruik als voor educatieve doeleinden. Ook heeft hij honderden radioprogramma’s geproduceerd en gepresenteerd en geeft hij al vele jaren lezingen en concert-inleidingen door heel Europa. Zijn enorme kennis van vele genres in de muziek heeft hij toegepast in functies als muziekredacteur en adviseur en als hoofdprogrammeur en hoofdredacteur bij de radio. Daarnaast heeft hij zich ontwikkeld tot een deskundige coach en docent, met een scherp oog voor menselijke verhoudingen. Zijn motto: kwaliteit op basis van inzicht, overzicht en kennis van zaken